Alternatywne Metody komunikacji to program, który stanowi kompleksową ofertę kształcenia kompetencji komunikacyjnych u uczniów niepełnosprawnych przy wykorzystaniu bazy dydaktycznej i terapeutycznej, z uwzględnieniem specjalistycznych nowoczesnych metod oraz technik. Zakłada, że podniesienie sprawności komunikacyjnej ułatwi uczniom niepełnosprawnym integrację oraz aktywniejszy udział w życiu społecznym. Ponadto przewiduje stworzenie szansy uczniom niepełnosprawnym na doświadczenie efektów nabycia kompetencji komunikacyjnych w realnych działaniach.
CHARAKTERYSTYKA PROPONOWANYCH METOD :
MAKATON Jest jedną z metod komunikacji alternatywnej. Jest to system gestów i symboli graficznych. Gesty są formami wspomagającymi słowne porozumiewanie się, służą jako środek wzmacniający przekazywany komunikat. Gestom zawsze towarzyszy mowa, dlatego program Makatonu jest metodą wspierającą komunikację, a nie ją zastępującą. W Makatonie oprócz znaków manualnych używane są również symbole graficzne, z których korzystają osoby nie mogące wykonać gestu. Wskazują one symbol i w ten sposób sygnalizują swoje potrzeby. Wybór formy gestu lub symbolu zależy od indywidualnych potrzeb i umiejętności osoby korzystającej z metody
PIKTOGRAMY Piktogramy to szwedzki system komunikacji znakowo-obrazkowej. Zasadą konstrukcji znaków jest czarne tło i biała figura. Każdy ze znaków opisany jest literowo w postaci wyrazu określającego treść znaku. Ten wszechstronny system wykorzystuje się w terapii osób niemówiących, niepełnosprawnych poznawczo, emocjonalnie i ruchowo. Są przeznaczone dla osób niemówiących wokalnie w celu ułatwienia im kontaktu i komunikacji z otoczeniem. Jak każdy system alternatywny wobec mowy dźwiękowej pełni dwie funkcje. Po pierwsze służy nawiązaniu kontaktu z drugim człowiekiem, prowadzeniu rozmów, wyrażaniu opinii, emocji, sądów. Druga zaś funkcja systemu piktogramów, tak jak w przypadku języka mówionego to sposób poznawania świata. Jedna grupa osób użytkujących piktogramy to osoby rozumiejące mowę wokalną. Identyfikują one struktury dźwiękowe słów z ich treścią i znają zasady tworzenia ze znaków odpowiedzi. Druga grupa użytkowników to osoby, u których rozumienie dźwięków mowy jest niewykształcone lub zaburzone. Te osoby muszą uczyć się rozumienia treści mowy i znaków. Piktogramy stanowią doskonałą metodę terapeutyczną dla osób z poważnie zaburzoną komunikacją, ograniczającą im satysfakcjonujące życie w społeczeństwie.
TECHNIKI KOMPUTEROWE WSPOMAGAJĄCE KOMUNIKACJĘ Głównym celem wykorzystywania technik komputerowych na zajęciach edukacyjnych jest ułatwienie komunikacji, ale także między innymi: likwidowanie barier, eliminowanie zaburzeń funkcji percepcyjno-motorycznych, kształtowanie i utrwalanie prawidłowej wymowy, usuwanie zaburzeń głosu, nauczanie mowy w wypadku jej braku, eliminowanie trudności w czytaniu, kształtowanie umiejętności gramatycznych, wspomaganie uczenia czytania dzieci niewidomych, rozwijanie różnego typu uzdolnień, eliminowanie zaburzeń w rozwoju intelektualnym, wspieranie rozwoju osób upośledzonych umysłowo, porozumiewanie się z osobami dotkniętymi afazją, autyzmem, udarem mózgu. Znalezienie optymalnego rozwiązania wymaga doboru programów do indywidualnych potrzeb uczniów. Zastosowany program powinien nie tylko pomagać, ale również wykorzystać pozytywną motywację ucznia i chwalić za wykonaną pracę. Do najczęściej stosowanych komputerowych technik wspomagających komunikację należą m.in.: specjalistyczne oprzyrządowanie do komputera (np. myszy: Kid Track, Big Track, klawiatury typu intelikeys) oraz różne rodzaje specjalistycznego oprogramowania.
MÓWik PRO, proteza mowy, działający w oparciu o system Android (tablety, smartfony) , z syntezą mowy Ivona (głos męski, głos damski), przeznaczony do komunikacji alternatywnej i wspomagającej, dla osób mających poważne problemy z porozumiewaniem się za pomocą mowy.
PECS Model PECS został opracowany w 1995 roku jako unikalny, wspomagający /alternatywny pakiet interwencji rozwijających umiejętność porozumiewania się dla osób ze spektrum autyzmu i/lub innymi zaburzeniami rozwojowymi. PECS zostało zaprezentowane pierwszy raz na Delaware Autistic Program i od razu zyskało uznanie profesjonalistów na całym świecie. Zostało docenione w szczególności za koncentrowanie się na komponentach inicjowania komunikacji. PECS nie wymaga ani skomplikowanych ani drogich materiałów. PECS powstawało przy współpracy rodzin, pedagogów, nauczycieli i opiekunów osób niepełnosprawnych i dlatego właśnie jest chętnie stosowane w różnorodnych środowiskach. PECS rozpoczyna nauczanie każdej osoby od podawania obrazka pożądanej rzeczy „partnerowi komunikacyjnemu”, który natychmiast uznaje tę inicjację jako prośbę. System zmierza w kierunku nauki rozróżniania obrazków oraz docelowo do budowania pełnych zdań. W bardziej zaawansowanych fazach, osoby są uczone odpowiadania na pytania oraz komentowania.Protokół nauczania PECS bazuje na książce B.F.Skinnera „Verbal Behavior”. W PECS podobnie jak u Skinnera, funkcjonalne operatory werbalne są systematycznie nauczane za pomocą odpowiedniego stosowania procedur podpowiadania oraz strategii wzmacniania, co ostatecznie prowadzi do niezależnego porozumiewania się. W naszej metodzie nie używamy podpowiedzi słownych i dzięki temu nasi uczniowie unikają uzależnienia się od nich w procesie uczenia.
